Open Reflections

Το Πάτερ ημών σε οκτώ μέρη

Μέρος Γ’

click here for English

Ελθέτω η βασιλεία σου

Στους καιρούς που ζούμε, στις αρχές του 21ου αιώνα, η έννοια της βασιλείας είναι λίγο δύσκολα κατανοητή εφόσον τα πλείστα πολιτικά συστήματα του σύγχρονου κόσμου δεν έχουν βασιλιά.

Έτσι, θα πρέπει να αναζητήσουμε το νόημα της επίκλησης της “βασιλείας του Θεού” στις εμπειρίες και παραστάσεις της εποχής του Χριστού. 

Στην Αρχαία Ανατολή, ο βασιλικός θεσμός συνδέεται στενά με τη μυθική αντίληψη για τη θεϊκή βασιλεία, που είναι κοινή στους διάφορους πολιτισμούς της εποχής. Ο βασιλικός θεσμός είναι ενσωματωμένος στις πολυθεϊστικές μυθολογίες και λατρείες. Σε μια μεταγενέστερη εποχή, η ελληνική και ρωμαϊκή αυτοκρατορία θα παραδεχτούν τις βασικές αυτές αντιλήψεις με τη θεοποίηση των αυτοκρατόρων. Αυτό είναι το πλαίσιο από το οποίο ξεχωρίζει, σε όλη της την πρωτοτυπία, η βιβλική αποκάλυψη. Το θέμα της Βασιλείας του Θεού κατέχει κεντρική θέση στις δύο Διαθήκες. Το θέμα της ανθρώπινης βασιλείας αναπτύσσεται με αφετηρία την ισραηλιτική εμπειρία και χρησιμεύει τελικά στον προσδιορισμό του βασιλικού αξιώματος του Ιησού Χριστού. Αλλά και από τις δύο πλευρές της, η ιδεολογία αυτή εξαγνίζεται ριζικά, ώστε να εναρμονιστεί με την αποκάλυψη του μοναδικού Θεού. Στο δεύτερο σημείο μάλιστα, μεταβάλλεται ολοκληρωτικά: από τη μια μεριά, εξ αρχής η βασιλεία ως εγκόσμιος θεσμός αποσπάται από τη σφαίρα του θείου. Από την άλλη, στο τέλος της δογματικής εξέλίξεως, η βασιλεία του Χριστού είναι άλλης φύσεως από τη βασιλεία του κόσμου, της πολιτικής. Η βασιλεία ΔΕΝ ανήκει στους πιο θεμελιώδεις θεσμούς του λαού του Θεού, που αποτελεί συνομοσπονδία από φυλές συνενωμένες με τη Διαθήκη. Ο Θεός βασιλεύει στον Ισραήλ (Κριτές 8, 23, Α’ Βασ. 8,7, Εξ. 19,6).

Στον Ισραήλ, ο βασιλιάς δεν ανήκει στη σφαίρα του θείου, όπως στους γειτονικούς πολιτισμούς. Υποτάσσεται σαν τους άλλους στις απαιτήσεις της Διαθήκης και του Νόμου, όπως τονίζουν συνεχώς οι προφήτες. Είναι όμως ιερό πρόσωπο, του οποίου πρέπει να σέβεται κανείς το χρίσμα.

Από τον Δαβίδ και ύστερα η θέση του βασιλιά με το Θεό προσδιορίζεται περισσότερο: ο Θεός τον κάνει θετό υιό του, θεματοφύλακα των εξουσιών του και ενδεχομένως “υψηλόν παρά τοις βασιλεύσι της γης” (Ψ. 88,28 κλπ). Η εμπειρία της βασιλείας στον Ισραήλ τελείωσε το 587 π. Χ. και δεν ήταν συνολικά παρά μια παρένθεση στην ιστορία του.

Το μήνυμα της Καινής Διαθήκης έχει ως κέντρο το ουσιαστικά θρησκευτικό θέμα της Βασιλείας του Θεού. Το θέμα της μεσσιανικής βασιλείας, που είναι ριζωμένο στην εμπειρία του Ισραήλ και στηρίζεται στις προφητικές υποσχέσεις, χρησιμεύει επίσης και για τον προσδιορισμό του ρόλου του Ιησού, του ανθρώπινου συντελεστή της Βασιλείας. Αλλά για να βρει τη θέση του στην πλήρη αποκάλυψη της σωτηρίας, ο ρόλος αυτός απαλλάσσεται πλήρως από τις πολιτικές του απηχήσεις.

Ο Ιησούς στη δημόσια δράση του ποτέ δεν υπέκυψε στο μεσσιανικό ενθουσιασμό του όχλου, που ήταν ανάμεικτος με πολλά ανθρώπινα στοιχεία και εγκόσμιες ελπίδες.

Οι ερωτήσεις που απευθύνονται στον Ιησού στη διάρκεια της θρησκευτικής του δίκης αναφέρονται στην ιδιότητά του ως Μεσσία (Χριστό)  και Υιό του Θεού. Στην πολιτική του όμως δίκη, μπροστά στον Πιλάτο, κατηγορείται για τη βασιλική του ιδιότητα. Οι Ευαγγελιστές επωφελούνται από το γεγονός αυτό για να δείξουν ότι το Πάθος του αποτελεί την παράδοξη αποκάλυψη αυτής της ιδιότητάς του. Όταν τον ρωτάει ο Πιλάτος, αν είναι “ο βασιλιάς των Ιουδαίων” (Μκ, 15,2, Ιω. 18, 33, 37), ο Ιησούς δεν αρνείται αυτόν τον τίτλο, αλλά προσθέτει ότι η βασιλεία του “ουκ έστιν εκ του κόσμου τούτου”, και άρα δεν ανταγωνίζεται τον Καίσαρα.

Πράγματι, ο Ιησούς θα γνωρίσει τη βασιλική δόξα, αλλά αυτό θα γίνει με την Ανάστασή του και την παρουσία του την έσχατη ημέρα. Στο σταυρό η βασιλική του ιδιότητα λάμπει για όποιον ξέρει να βλέπει τα πράγματα με τα μάτια της πίστης.

Οι Χριστιανοί γίνονται πολίτες της βασιλείας του Χριστού, όταν ο Θεός τους λυτρώνει από “την εξουσία του σκότους” και τους οδηγεί στην “βασιλεία του Υιού της αγάπης αυτού, εν ω έχομεν την απολύτρωσιν” (Κολ.1, 13). Όλοι όσοι ανήκουν στον Χριστό θα μετέχουν αιώνια στη Βασιλεία του. (από το Λεξικό Βιβλικής Θεολογίας, μεταφρασμένο από τα Γαλλικά,¨έκδοση ” Βιβλικό Κέντρο ¨Άρτος Ζωής”  Αθήνα 1980., Vocabulaire de Théologie Biblique; Les éditions du Cerf; Paris 1971).

Έτσι, η Εκκλησία προσευχόμενη με την προσευχή που ο ίδιος ο Λυτρωτής τής έδωσε ζητά  “να έρθει η Βασιλεία του Ουράνιου Πατέρα” της οποία αρχηγός και βασιλιάς είναι ο Ιησούς Χριστός, τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Η Εκκλησία προσβλέπει στα έσχατα, αλλά δρα μέσα στο χρόνο. Γι’ αυτό και η παράκληση “ελθέτω η βασιλεία σου” έχει δύο διαστάσεις: την τελική της αποκατάστασης των πάντων εν Χριστώ, αλλά και την γήινη, την σταδιακή, που εκτυλίσσεται μέσα στο χώρο και τον χρόνο. Οι χριστιανοί έχουμε την ευθύνη να εργαζόμαστε για την επικράτηση της Βασιλείας του Θεού, πρώτα απ’ όλα στην προσωπική πνευματική ζωή μας, αλλά και όσο το δυνατόν γύρω μας. 

Και τα νέα είναι καλά: παρά τα μεγάλα και σοβαρά προβλήματα των καιρών μας, η ανθρωπιά, η καλοσύνη, η φροντίδα για τους μικρούς, τους φτωχούς, τους αδύναμους, τα παιδιά, τους αναξιοπαθούντες εν γένει δεν έχει πάψει να είναι στο κέντρο της δράσης της Εκκλησίας και, δι’ αυτής, στον κόσμο όλο, που εμπνέεται από το παράδειγμα της αγάπης  της σε όλα τα μήκη και πλάτη της Υφηλίου. Αρκεί να δούμε διαχρονικά τα έργα της δράσης της Εκκλησίας από τις πρώτες μέρες της ύπαρξής της μέχρι σήμερα: σχολεία, Πανεπιστήμια, νοσοκομεία, υποστήριξη υλική και πνευματική, μόρφωση με την γνώση ότι ο κάθε άνθρωπος έχει αξία και είναι πολύτιμος στα μάτια του Θεού-Πατέρα. Ο Χριστός έγινε άνθρωπος για να μας δείξει πόσο ο Θεός μας αγαπά, και για να πάρει πάνω του όλες τις αμαρτίες μας, τον πόνο και τη θλίψη και να μας οδηγήσει στη Βασιλεία του. Το Αγιο Πνεύμα διαχέεται αδιάκοπα μέσα  στην Εκκλησία και μέσω της Εκκλησίας στον κόσμο όλο και με τα δώρα του μας εμπνέει, μας ενδυναμώνει και μας καθοδηγεί. Έτσι ερχόμαστε όλο και πιο κοντά στην ουράνια βασιλεία, που όμως έχει ήδη ξεκινήσει εδώ πάνω στη γη, εδώ και πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια.

Καθώς διανύουμε την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, ας συμμετέχουμε ένθερμα με τη χάρη του Θεού στην επικράτηση της βασιλείας του.

για Αγγλικά πατήστε εδώ